2006-10-30 21:25:02 +00:00
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
2006-12-23 23:28:04 +00:00
<!-- synced with r21748 -->
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<!-- Opiekun: Boski -->
<chapter id= "codecs" >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<title > Obsługiwane kodeki</title>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect1 id= "video-codecs" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > Kodeki video</title>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<para >
2004-09-01 19:42:51 +00:00
Zajrzyj do
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<ulink url= "../../codecs-status.html" > tabeli stanu kodeków</ulink> , żeby
zobaczyć kompletną, codziennie generowaną listę. Niektóre
kodeki są dostępne do pobrania z naszej strony domowej. Ściągniesz je ze
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<ulink url= "http://www.mplayerhq.hu/design7/dload.html#binary_codecs" > strony z kodekami</ulink> .
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Najważniejsze ze wszystkich:
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<itemizedlist >
2006-12-23 15:58:02 +00:00
<listitem > <para >
2004-12-25 22:54:56 +00:00
<emphasis role= "bold" > MPEG-1</emphasis> (<emphasis role= "bold" > VCD</emphasis> ) i
<emphasis role= "bold" > MPEG-2</emphasis> (<emphasis role= "bold" > DVD</emphasis> ) video
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
natywne dekodery dla <emphasis role= "bold" > wszystkich wariantów DivX,
2008-03-03 12:38:33 +00:00
3ivX, Microsoft MPEG-4</emphasis> v1, v2 i innych rodzajów MPEG-4
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
natywne dekodery dla <emphasis role= "bold" > Windows Media Video 7/8</emphasis>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
(<emphasis role= "bold" > WMV1/WMV2</emphasis> ) i dekodery Win32 DLL
2004-04-18 20:29:59 +00:00
dla <emphasis role= "bold" > Windows Media Video 9</emphasis>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
(<emphasis role= "bold" > WMV3</emphasis> ).
Oba używane w plikach <filename > .wmv</filename>
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
natywny dekoder <emphasis role= "bold" > Sorenson 1 (SVQ1)</emphasis>
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
natywny dekoder <emphasis role= "bold" > Sorenson 3 (SVQ3)</emphasis>
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
dekoder <emphasis role= "bold" > 3ivX</emphasis> w wersji 1 i 2
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
Kodeki Cinepak i <emphasis role= "bold" > Intel Indeo</emphasis>
(3.1,3.2,4.1,5.0)
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<emphasis role= "bold" > MJPEG</emphasis> , AVID, VCR2, ASV2 i inne formaty
sprzętowe
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
VIVO 1.0, 2.0, I263 i inne warianty
<emphasis role= "bold" > H.263(+)</emphasis>
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
FLI/FLC
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<emphasis role= "bold" > RealVideo 1.0 i 2.0</emphasis> przy użyciu
2005-09-19 18:27:43 +00:00
<systemitem class= "library" > libavcodec</systemitem> i kodeki
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<emphasis role= "bold" > RealVideo 3.0 i 4.0</emphasis> używające bibliotek
2004-09-01 19:42:51 +00:00
RealPlayer
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
natywny dekoder HuffYUV
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Różne stare proste formaty podobne do RLE
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</itemizedlist>
<para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
Jeżeli masz niewymienione tutaj kodeki Win32, które nie są jeszcze
obsługiwane, zajrzyj do działu
<link linkend= "codec-importing" > importowanie kodeków Win32-HOWTO</link>
i pomóż nam dodać ich obsługę.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2006-11-05 15:37:06 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "ffmpeg" xreflabel= "FFmpeg/libavcodec" >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<title > FFmpeg/libavcodec</title>
<para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<ulink url= "http://ffmpeg.org" > FFmpeg</ulink> zawiera
<systemitem class= "library" > libavcodec</systemitem> , wiodącą bibliotekę kodeków
audio i video mającą otwarte źródła.
Może ona dekodować większość formatów multimedialnych, zazwyczaj z większą
prędkością niż alternatywy, a docelowo chce obsługiwać je wszystkie.
Jest to domyślny dekoder dla większości kodeków obsługiwanych przez
<application > MPlayera</application> .
Kodowanie do niektórych formatów również jest możliwe i obsługiwane przez
<application > MEncodera</application> .
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Pełną listę obsługiwanych kodeków
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<ulink url= "http://ffmpeg.org/ffmpeg-doc.html#SEC19" > video</ulink>
i <ulink url= "http://ffmpeg.org/ffmpeg-doc.html#SEC20" > audio</ulink>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
znajdziesz na stronie FFmpeg.
</para>
<para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<application > MPlayer</application> zawiera
<systemitem class= "library" > libavcodec</systemitem> .
Po prostu uruchom <filename > ./configure</filename> i kompiluj.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect2>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "xvid" >
2006-11-13 12:45:46 +00:00
<title > Xvid</title>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<para >
2006-11-13 12:45:46 +00:00
<ulink url= "http://www.xvid.org" > Xvid</ulink> jest wolnym, kompatybilnym
2006-11-05 15:37:06 +00:00
z MPEG-4 ASP, kodekiem video z możliwościami kodowania dwuprzebiegowego
2006-10-30 21:25:02 +00:00
i pełną obsługą MPEG-4 ASP, dlatego jest dużo bardziej efektywny niż dobrze
2005-07-23 12:12:34 +00:00
znany kodek DivX.
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Łączy bardzo dobrą jakość video i dobre osiągi dzięki optymalizacjami kodu dla
większości nowoczesnych procesorów.
2005-07-23 12:12:34 +00:00
</para>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Zaczął się jako odłam kodeka OpenDivX.
2006-11-05 15:37:06 +00:00
Stało się to gdy ProjectMajo zmienił OpenDivX na zamknięte DivX4.
W rezultacie tej decyzji rozeźleni ludzie spoza ProjectMayo,
2006-11-13 12:45:46 +00:00
którzy pracowali nad OpenDivX, rozpoczęli projekt Xvid. Tak więc oba projekty
2006-10-30 21:25:02 +00:00
mają to samo pochodzenie.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<para >
2006-11-13 12:45:46 +00:00
Zauważ, że Xvid nie jest konieczny do odtwarzania video zakodowanego przy
pomocy Xvid. Domyślnie używana jest biblioteka
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<systemitem class= "library" > libavcodec</systemitem> , bo jest szybsza.
</para>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<procedure >
2006-11-13 12:45:46 +00:00
<title > Instalacja <systemitem class= "library" > Xvid</systemitem> </title>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Jak większość otwartego oporgramowania dostępny jest w dwóch wersjach:
<ulink url= "http://www.xvid.org/downloads.html" > oficjalnych wydań</ulink>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
i wersji CVS.
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Wersja CVS jest zazwyczaj wystarczająco stablina by jej używać, jako że
zazwyczaj ma poprawki do błędów występujących w wydaniach.
2006-11-13 12:45:46 +00:00
Tak należy nakłonić <systemitem class= "library" > Xvid</systemitem> CVS do
2006-10-30 21:25:02 +00:00
pracy z <application > MEncoderem</application> (będziesz potrzebował
2005-07-23 12:12:34 +00:00
przenajmniej <application > autoconf</application> 2.50,
<application > automake</application> i <application > libtool</application> ):
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<step > <para >
<screen > cvs -z3 -d:pserver:anonymous@cvs.xvid.org:/xvid login</screen>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
<screen > cvs -z3 -d:pserver:anonymous@cvs.xvid.org:/xvid co xvidcore</screen>
</para> </step>
<step > <para >
<screen > cd xvidcore/build/generic</screen>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
<screen > ./bootstrap.sh</screen>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
<screen > ./configure</screen>
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Możesz potrzebować dodać jakieś opcje (przejrzyj wyjście
2006-11-05 15:37:06 +00:00
polecenia <command > ./configure --help</command> )
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
<screen > make & & make install</screen>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Jeżeli użyłeś opcji <option > --enable-divxcompat</option> ,
2004-04-18 20:29:59 +00:00
skopiuj <filename > ../../src/divx4.h</filename> do
<filename class= "directory" > /usr/local/include/</filename> .
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
Przekompiluj <application > MPlayera</application> z opcjami
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<option > --with-xvidlibdir=<replaceable > /ścieżka/do/</replaceable> libxvidcore.a</option>
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<option > --with-xvidincdir=<replaceable > /ścieżka/do/</replaceable> xvid.h</option> .
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</procedure>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect2>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "codec-x264" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > <systemitem class= "library" > x264</systemitem> </title>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect3 id= "codec-x264-whatis" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > Co to jest <systemitem class= "library" > x264</systemitem> ?</title>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<ulink url= "http://developers.videolan.org/x264.html" > <systemitem class= "library" > x264</systemitem> </ulink>
jest biblioteką służącą do tworzenia strumieni video H.264.
Nie jest w 100% ukończona, ale ma przynajmniej pewną obsługę większości
mających wpływ na jakość możliwości H.264.
Jest też wiele zaawansowanych możliwości w specyfikacji H.264, które nie mają
nic wspólnego z jakością jako taką; wiele z nich jeszcze nie jest
zaimplementowanych w <systemitem class= "library" > x264</systemitem> .
2005-07-23 12:12:34 +00:00
</para>
<itemizedlist >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<title > Możliwości kodera</title>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<listitem > <para > CAVLC/CABAC</para> </listitem>
<listitem > <para > Wielokrotne referencje</para> </listitem>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<listitem > <para >
Intra: wszystkie typy makrobloków (16x16, 8x8 i 4x4 z wszystkimi predykcjami)
</para> </listitem>
<listitem > <para >
Inter P: wszystkie podziały (od 16x16 aż do 4x4)
</para> </listitem>
<listitem > <para >
Inter B: podziały od 16x16 do 8x8 (włączając SKIP/DIRECT)
</para> </listitem>
<listitem > <para >
Kontrola tempa: stały kwantyzator, stały bitrate,
jedno- albo wieloprzebiegowe ABR, opcjonalne VBV
</para> </listitem>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<listitem > <para > Wykrywanie zmian scen</para> </listitem>
<listitem > <para > Adaptatywne umieszczanie klatek B</para> </listitem>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<listitem > <para >
Referencyjne klatki B / dowolna kolejność ramek
</para> </listitem>
<listitem > <para >
adaptywna transformacja przestrzenna 8x8 i 4x4
</para> </listitem>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<listitem > <para > tryb bezstratny</para> </listitem>
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<listitem > <para > Własne matryce kwantyzacji</para> </listitem>
<listitem > <para > Równoległe kodowanie wielu fragmentów</para> </listitem>
2006-11-27 08:56:42 +00:00
<listitem > <para > Przeplot</para> </listitem>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
</itemizedlist>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect3>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect3 id= "codec-h264-whatis" >
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<title > Co to jest H.264</title>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
H.264 jedną z nazw nowego kodeka video opracowanego wspólnie przez ITU
i MPEG.
Może też być prawidłowo nazywany okropnymi nazwami "ISO/IEC 14496-10" lub
"MPEG-4 Part 10". Częściej jest nazywany "MPEG-4 AVC" albo po prostu "AVC".
2006-10-30 21:25:02 +00:00
</para>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
Jakkolwiek go nie nazywać, H.264 może być wart wypróbowania ponieważ
zazwyczaj może dorównać jakością MPEG-4 ASP z mniejszą o 5%-30% objętością.
Dokładne wyniki zależą od materiału źródłowego i kodera.
Zyski z używania H.264 nie są za darmo: Dekodowanie strumieni H.264 mają
duże wymagania obliczeniowe i pamięciowe.
Na przykład, na Athlonie 1733 MHz, film H.264 w rozdzielczości DVD 1500kbps
wymaga do zdekodowania około 35% CPU.
Dla porównania, dekodowanie strumienia MPEG-4 ASP w rozdzielczości DVD
1500kbps wymaga około 10% CPU.
Oznacza to że dekodowanie wysokiej jakości strumieni jest prawie nie do
pomyślenia dla zwykłych użytkowników.
Oznacza to również że dobry DVD rip może się czasami zacinać na procesorach
wolniejszych niż jakieś 2.0 GHz.
2006-10-30 21:25:02 +00:00
</para>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
Jeśli używasz <systemitem class= "library" > x264</systemitem> ,
wymagania kodowania nie są o wiele większe niż te, do których przywykliśmy
przy MPEG-4 ASP.
Na przykład, na Athlonie 1733 MHz typowe kodowanie DVD będzie działać z 5-15fps.
2005-07-23 12:12:34 +00:00
</para>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
Ten dokument nie ma wyjaśniać szczegółów H.264, ale jeśli jesteś
zainteresowany niewielkim wstępem możesz chcieć przeczytać
<ulink url= "http://www.cdt.luth.se/~peppar/kurs/smd151/spie04-h264OverviewPaper.pdf" > The H.264/AVC Advanced Video Coding Standard: Overview and Introduction to the Fidelity Range Extensions</ulink> .
2005-07-23 12:12:34 +00:00
</para>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect3>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect3 id= "codec-x264-playback" >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<title > Jak mogę odtwarzać filmy H.264 używając <application > MPlayera</application> </title>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<application > MPlayer</application> używa dekodera H.264 z
<systemitem class= "library" > libavcodec</systemitem> .
<systemitem class= "library" > libavcodec</systemitem> miało choć trochę zdatny
do użytku dekoder H.264 od około czerwca 2004, ale od tego czasu wprowadzono
wiele zmian i poprawek, zarówno pod względem obsługiwanej funkcjonalności
jak i zużycia CPU.
Na wszelki wypadek lepiej jest używać najnowszej wersji z Subversion.
2005-07-23 12:12:34 +00:00
</para>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2005-07-23 12:12:34 +00:00
<para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
Jeśli chcesz szybki i łatwy sposób na sprawdzenie czy były ostatnio zmiany
w obsłudze H.264 w <systemitem class= "library" > libavcodec</systemitem> ,
możesz patrzeć na
<ulink url= "http://svn.mplayerhq.hu/ffmpeg/trunk/libavcodec/h264.c?view=log" > interfejs sieciowy repozytorium SVN FFmpega</ulink>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
</para>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect3>
2005-07-23 12:12:34 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect3 id= "codec-x264-encode" >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<title > Jak mogę kodować filmy używając <application > MEncodera</application>
i <systemitem class= "library" > x264</systemitem> ?</title>
<para >
Jeśli masz zainstalowanego klienta subversion, możesz uzyskać najnowsze
źródła x264 tym poleceniem:
<screen > svn co svn://svn.videolan.org/x264/trunk x264</screen>
Źródła <application > MPlayera</application> są aktualizowane, gdy tylko
zmieni się API <systemitem class= "library" > x264</systemitem> , więc zalecane
jest także używanie <application > MPlayera</application> z Subversion.
Być może sytuacja się zmieni jeśli i gdy nastąpi "wydanie"
<systemitem class= "library" > x264</systemitem> .
W międzyczasie <systemitem class= "library" > x264</systemitem> powinna być
uważana za niestabilną, w tym sensie że jej interface programistyczny może
się zmienić.
</para>
<para >
<systemitem class= "library" > x264</systemitem> buduje się i instaluje
w sposób standardowy:
<screen > ./configure & & make & & sudo make install</screen>
To zainstaluje libx264.a w /usr/local/lib oraz x264.h w /usr/local/include.
Gdy biblioteka i nagłówki <systemitem class= "library" > x264</systemitem> są
już w standardowych miejscach, budowanie <application > MPlayera</application>
z obsługą <systemitem class= "library" > x264</systemitem> jest proste.
Uruchom standardowe:
<screen > ./configure & & make & & sudo make install</screen>
Skrypt konfiguracyjny wykryje że spełniłeś wymagania do obsługi
<systemitem class= "library" > x264</systemitem> .
2005-07-23 12:12:34 +00:00
</para>
</sect3>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</sect2>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect1>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect1 id= "audio-codecs" >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<title > Kodeki audio</title>
<itemizedlist >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<title > Najważniejsze ze wszystkich kodeków audio:</title>
2006-12-23 15:58:02 +00:00
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
MPEG layer 1/2/3 (MP1/2/3) audio (<emphasis role= "bold" > natywny</emphasis>
2006-10-30 21:25:02 +00:00
kod, z optymalizacją dla MMX/SSE/3DNow!)
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
Windows Media Audio 7 i 8 (AKA WMAv1 i WMAv2)
(<emphasis role= "bold" > natywny</emphasis> kod, z
<link linkend= "ffmpeg" > <systemitem class= "library" > libavcodec</systemitem> </link> )
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-12-25 22:54:56 +00:00
Windows Media Audio 9 (WMAv3) (poprzez DLL DMO)
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
AC3 Dolby audio (<emphasis role= "bold" > natywny</emphasis> kod, z
2006-10-30 21:25:02 +00:00
optymalizacją MMX/SSE/3DNow!)
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
przetwarzanie AC3 przez kartę dźwiękową
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
AAC
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
kodek Ogg Vorbis audio (<emphasis role= "bold" > natywna</emphasis> biblioteka)
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
RealAudio: DNET (AC3 z niskim bitratem), Cook, Sipro i ATRAC3
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
QuickTime: kodeki Qualcomm i QDesign
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
VIVO audio (g723, Vivo Siren)
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
Voxware audio (poprzez DirectShow DLL)
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
formaty alaw i ulaw, różne gsm, adpcm i pcm i inne stare, proste kodeki
2004-04-18 20:29:59 +00:00
audio
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
kodeki mowy Adaptive Multi-Rate (AMR)
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</itemizedlist>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "swac3" >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<title > Programowe dekodowanie AC3</title>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
To jest domyślny dekoder używany przez pliki z dźwiękiem AC3.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Dekoder AC3 może wytworzyć wyjście audio zmiksowane dla 2, 4 lub 6 głośników.
Kiedy skonfigurowany jest dla 6 głośników, dekoder dostarcza do sterownika
karty dźwiękowej osobne wyjście dla każdego kanału AC3, pozwalając doświadczyć
pełnego "dźwięku przestrzennego" bez potrzeby użycia zewnętrznego dekodera AC3
2004-12-25 22:54:56 +00:00
wymaganego przez kodek hwac3.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Użyj opcji <option > -channels</option> aby wybrać liczbę wyjściowych kanałów.
Użyj <option > -channels 2</option> do uzyskania dźwięku stereo. Dla
czterokanałowego dźwięku (wyjścia Lewe Przednie, Prawe Przednie, Lewe Surround
i Prawe Surround), użyj <option > -channels 4</option> . W tym przypadku,
wszystkie centralne kanały zostaną zmiksowane do odpowiadających im przednich
kanałów. Natomiast <option > -channels 6</option> wyprodukuje wszystkie kanały
AC3 tak jak zostały zakodowane - w kolejności Lewy, Prawy, Lewy Surround, Prawy
2004-09-01 19:42:51 +00:00
Surround, Centralny i LFE.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Domyślną liczbą kanałów wyjściowych jest 2.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Aby użyć więcej niż dwóch wyjściowych kanałów, będziesz potrzebował
2006-11-05 15:37:06 +00:00
OSS i karty dźwiękowej obsługującej odpowiednią ilość wyjściowych
2006-10-30 21:25:02 +00:00
kanałów poprzez SNDCTL_DSP_CHANNELS ioctl. Przykładem odpowiedniego sterownika
jest emu10k1 (używany przez karty Soundblaster Live!) z sierpnia 2001 roku,
albo nowszy (przypuszczalnie działa także ALSA CVS).
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect2>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "hwac3" >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<title > Sprzętowe dekodowanie AC3</title>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Potrzebna jest karta obsługująca AC3, z cyfrowym wyjściem (S/PDIF). Sterownik
musi prawidłowo obsługiwać format AFMT_AC3 (robi to C-Media). Podłącz swój
dekoder AC3 do wyjścia S/PDIF i użyj opcji <option > -ac hwac3</option> .
Rozwiązanie to jest ciągle w fazie testów, ale wiadomo, że działa z kartami
2004-09-01 19:42:51 +00:00
C-Media i Soundblaster Live! + sterowniki ALSA (ale nie z OSS) i kartami
2006-10-30 21:25:02 +00:00
dekodującymi DXR3/Hollywood+ MPEG.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect2>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "libmad" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > Obsługa <systemitem class= "library" > libmad</systemitem> </title>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<ulink url= "http://www.underbit.com/products/mad/" > <systemitem class= "library" > libmad</systemitem> </ulink>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
jest wieloplatformową, stałoprzecinkową (wewnętrznie 24-bitowe PCM) biblioteką
dekodującą dźwięk MPEG.
Nie odtwarza zbyt dobrze uszkodzonych plików i czasami ma problemy
2006-11-05 15:37:06 +00:00
z przewijaniem, ale na platformach bez jednostki zmiennoprzecinkowej (FPU),
czyli na przykład <link linkend= "arm" > ARM</link> ,
może mieć lepszą wydajność niż mp3lib.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
Jeśli masz prawidłowo zainstalowaną bibliotekę
<systemitem class= "library" > libmad</systemitem> , <filename > ./configure</filename>
zauważy to i automatycznie zostanie zbudowana obsługa dekodowania dźwięku MPEG
przy użyciu <systemitem class= "library" > libmad</systemitem> .
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect2>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2006-11-05 15:37:06 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "hwmpa" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > Sprzętowy kodek MPEG audio</title>
2006-11-05 11:29:02 +00:00
<para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
Ten kodek (wybierany poprzez <option > -ac hwmpa</option> ) przepuszcza pakiety
2006-11-05 11:29:02 +00:00
MPEG audio do sprzętowego dekodera takiego, jak ten, który można
znaleźć w pełni wyposażonych kartach DVB i adapterach DXR2.
Nie używaj ich w połączeniu z żadnymi innymi wyjściowymi
2006-11-05 15:37:06 +00:00
urządzeniami audio (np. OSS i ALSA), bo nie będzie to działało
2006-11-05 11:29:02 +00:00
(będziesz słyszeć tylko szum).
</para>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect2>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "aac" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > Kodek AAC</title>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<para >
AAC (Advanced Audio Coding) jest kodekiem audio spotykanym czasami w plikach
2006-10-30 21:25:02 +00:00
MOV i MP4. Otwarty dekoder nazywany FAAD dostępny jest na stronie
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<ulink url= "http://www.audiocoding.com" /> .
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<application > MPlayer</application> zawiera migawkę CVS z
libfaad 2.1beta, więc nie musisz ściągać go oddzielnie.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Jeżeli używasz gcc 3.2, który ma kłopoty z kompilacją wbudowanej wersji
FAAD lub chcesz z jakichś powodów użyć zewnętrznej biblioteki,
ściągnij ją z
2004-12-25 22:54:56 +00:00
<ulink url= "http://www.audiocoding.com/modules/mydownloads/" > tej strony</ulink>
2006-10-30 21:25:02 +00:00
i dodaj opcję <option > --enable-external-faad</option> do
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<filename > ./configure</filename> . Nie potrzebujesz całego faad2 do dekodowanie
2006-10-30 21:25:02 +00:00
plików AAC. Wystarczy użyć samej biblioteki libfaad. Zbudujesz ją w następujący
sposób
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<screen >
cd faad2/
2005-02-16 20:32:14 +00:00
sh bootstrap
2004-04-18 20:29:59 +00:00
./configure
cd libfaad
make
make install
</screen>
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Wersje binarne nie są dostępne na stronie audiocoding.com, ale możesz
2006-11-05 15:37:06 +00:00
ściągnąć (apt-getem) Debianowe paczki ze
<ulink url= "http://www.debian-multimedia.org/" > strony domowej Christiana Marillata</ulink> ,
2006-12-15 18:55:17 +00:00
RPM-y dla Mandrake/Mandriva ze strony <ulink url= "http://plf.zarb.org" > P.L.F</ulink> ,
a RPM-y dla Fedory z <ulink url= "http://rpm.livna.org/" > Livna</ulink> .
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
</sect2>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2006-11-05 15:37:06 +00:00
2006-07-15 11:42:29 +00:00
<sect2 id= "amr" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > Kodeki AMR</title>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2006-11-05 11:29:02 +00:00
<para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
Kodeki mowy Adaptive Multi-Rate są używane w telefonii komórkowej
2006-11-05 11:29:02 +00:00
trzeciej generacji (3G).
Opis implementacji udostępniany jest przez
<ulink url= "http://www.3gpp.org" > The 3rd Generation Partnership Project</ulink>
(za darmo dla osób prywatnych).
</para>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2006-11-05 11:29:02 +00:00
<para >
Żeby uaktywnić obsługę kodeków, pobierz źródła kodeków
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<ulink url= "http://www.3gpp.org/ftp/Specs/latest/Rel-6/26_series/26104-610.zip" > AMR-NB</ulink> i
<ulink url= "http://www.3gpp.org/ftp/Specs/latest/Rel-6/26_series/26204-600.zip" > AMR-WB</ulink> ,
2006-11-05 11:29:02 +00:00
umieść je w katalogu do którego rozpakowałeś źródła
<application > MPlayera</application> i wpisz następujące komendy:
<screen >
unzip 26104-610.zip
unzip 26104-610_ANSI_C_source_code.zip
mv c-code libavcodec/amr_float
unzip 26204-600.zip
unzip 26204-600_ANSI-C_source_code.zip
mv c-code libavcodec/amrwb_float
</screen>
Gdy już to zrobisz, kontynuuj <link linkend= "features" > budowanie</link>
<application > MPlayera</application> tak, jak zwykle.
</para>
2006-07-15 11:42:29 +00:00
</sect2>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect1>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect1 id= "codec-importing" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > Importowanie kodeków Win32-HOWTO</title>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "vfw-codecs" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<title > Kodeki VFW</title>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
VFW (Video for Windows) jest starym API Video pod Windows. Jego kodeki mają
2004-09-01 19:42:51 +00:00
rozszerzenie <filename > .DLL</filename> albo (rzadziej)
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<filename > .DRV</filename> . Jeżeli <application > MPlayer</application> odmawia
2006-11-05 15:37:06 +00:00
odtwarzania plików AVI z komunikatem typu
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<screen > UNKNOWN video codec: HFYU (0x55594648)</screen>
2006-10-30 21:25:02 +00:00
oznacza to, że twój plik AVI jest zakodowany z użyciem kodeka, który korzysta
2004-09-01 19:42:51 +00:00
z fourcc HFYU (HFYU = kodek HuffYUV, DIV3 = DivX Low Motion, itd.;
2006-10-30 21:25:02 +00:00
fourcc-unikalny, czteroliterowy identyfikator kodeka znajdujący się najczęściej
w nagłówkach plików AVI-przyp. tłumacz). Kiedy już to wiesz, musisz odzukać
DLL'a, który jest ładowany przez Windows w celu odtworzenia tego pliku.
W naszym przypadku plik <filename > system.ini</filename> zawiera tę informację
w następującej linii:
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<programlisting > VIDC.HFYU=huffyuv.dll</programlisting>
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Zatem potrzebujesz pliku <filename > huffyuv.dll</filename> . Zauważ, że kodeki
audio są oznaczane za pomocą prefiksu MSACM:
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<programlisting > msacm.l3acm=L3codeca.acm</programlisting>
</para>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Jest to kodek MP3. Teraz powinieneś mieć wszystkie niezbędne informacje
2006-11-05 15:37:06 +00:00
(fourcc, plik z kodekiem, przykładowy plik AVI). Umieść swoją prośbę o obsługę
kodeka za pomocą poczty elektronicznej i wyślij ww. pliki na poniższy
2004-09-01 19:42:51 +00:00
serwer FTP:
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<systemitem role= "url" >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
ftp://upload.mplayerhq.hu/MPlayer/incoming/<replaceable > < nazwakodeka> </replaceable> /
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</systemitem>
</para>
2006-10-30 21:25:02 +00:00
<note > <para > W systemach Windows NT/2000/XP szukaj powyższych informacji
2006-12-19 11:07:32 +00:00
w rejestrze, np. szukaj wyrażenia "VIDC.HFYU". Aby dowiedzieć się jak
2006-10-30 21:25:02 +00:00
to zrobić, spójrz niżej na starą metodę DirectShow.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para> </note>
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</sect2>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<!-- ********** -->
2004-04-18 20:29:59 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
<sect2 id= "dshow-codecs" >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<title > Kodeki DirectShow</title>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
DirectShow jest nowszym API Video, które jest nawet gorsze od swojego
poprzednika. Sprawa ma się gorzej z DirectShow, ponieważ:
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<itemizedlist >
2006-12-23 15:58:02 +00:00
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<filename > system.ini</filename> nie zawiera wymaganych informacji,
2006-10-30 21:25:02 +00:00
zamiast tego są one przechowywane w rejestrze.
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
<listitem > <para >
2004-04-18 20:29:59 +00:00
Z tego powodu wymagane jest GUID kodeka.
2006-12-23 15:58:02 +00:00
</para> </listitem>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</itemizedlist>
</para>
<procedure >
<title > Nowa metoda:</title>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Używając <application > Microsoft GraphEdit</application> (szybki sposób)
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<step > <para >
Pobierz <application > GraphEdit</application> z dowolnego DirectX SDK, albo z
2004-11-13 15:12:48 +00:00
<ulink url= "http://doom9.net" > doom9</ulink>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
Uruchom <command > graphedit.exe</command> .
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-12-23 17:00:22 +00:00
Z menu wybierz
<menuchoice > <guimenu > Graph</guimenu>
<guisubmenu > Insert Filters</guisubmenu> </menuchoice> .
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Rozwiń listę <systemitem > DirectShow Filters</systemitem>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Wybierz właściwy kodek i rozwiń go.
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
We wpisie <systemitem > DisplayName</systemitem> spójrz na tekst w
nawiasach klamrowych po znaku "backslash" i zapisz go (pięć bloków
2004-09-01 19:42:51 +00:00
oddzielonych kreskami, GUID).
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Binariami kodeka jest plik określony w polu <systemitem > Filename</systemitem> .
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</procedure>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<note > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Jeżeli nie ma pola <systemitem > Filename</systemitem> , a
<systemitem > DisplayName</systemitem> zawiera coś w stylu
2006-11-05 15:37:06 +00:00
<systemitem > device:dmo</systemitem> , to jest to kodek DMO.
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </note>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<procedure >
<title > Stara Metoda:</title>
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Weź głęboki oddech i zacznij przeszukiwanie rejestru...
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
<step > <para >
Uruchom <command > regedit</command> .
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-12-23 17:00:22 +00:00
Naciśnij <keycombo > <keycap > Ctrl</keycap> <keycap > F</keycap> </keycombo> ,
odznacz dwa pierwsze pola (checkboxes) i zaznacz trzecie. Wpisz fourcc kodeka
(np. <userinput > TM20</userinput> ).
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-11-05 15:37:06 +00:00
Powinieneś zobaczyć pole zawierające ścieżkę i nazwę pliku (np.
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<filename > C:\WINDOWS\SYSTEM\TM20DEC.AX</filename> ).
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Gdy odnalazłeś już plik, potrzebny będzie GUID. Spróbuj ponownego
wyszukiwania, ale tym razem wpisz nazwę kodeka, a nie jego fourcc. Jego nazwę
można sprawdzić, kiedy Media Player odtwarza plik, odszukując ją w
2006-12-23 17:00:22 +00:00
<menuchoice > <guimenu > Plik</guimenu> <guisubmenu > Opcje</guisubmenu>
<guimenuitem > Zaawansowane</guimenuitem> </menuchoice> .
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Jeżeli jej tam nie będzie, to masz pecha. Spróbuj odgadnąć nazwę (np. spróbuj
wyszukać "TrueMotion").
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<step > <para >
2006-12-19 11:07:32 +00:00
Jeżeli GUID został odnaleziony, powinieneś ujrzeć pola
<guilabel > FriendlyName</guilabel> i <guilabel > CLSID</guilabel> . Zapisz
szesnastobajtowy CLSID będący GUIDem, którego potrzebujemy.
</para> </step>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</procedure>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<note > <para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Jeżeli wyszukiwanie się nie powiedzie, spróbuj zaznaczyć wszystkie pola
2006-11-05 15:37:06 +00:00
(checkboxes). Prawdopodobnie dostaniesz fałszywe trafienia, ale być może
2006-10-30 21:25:02 +00:00
będziesz miał szczęście...
2006-12-19 11:07:32 +00:00
</para> </note>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Teraz, kiedy masz już wszystkie niezbędne informacje (fourcc, GUID, plik
2006-11-05 15:37:06 +00:00
z kodekiem, przykładowy plik AVI), umieść swoją prośbę o obsługę kodeka
2006-10-30 21:25:02 +00:00
za pomocą poczty elektronicznej i wyślij ww. pliki na poniższy serwer FTP:
2006-12-19 11:07:32 +00:00
<systemitem role= "url" > ftp://upload.mplayerhq.hu/MPlayer/incoming/<replaceable > < nazwakodeka> </replaceable> /</systemitem>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</para>
2004-12-25 22:54:56 +00:00
<para >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
Jeżeli chcesz samodzielnie dodać obsługę kodeka, przeczytaj
2004-12-25 22:54:56 +00:00
<ulink url= "http://www.mplayerhq.hu/MPlayer/DOCS/tech/codecs.conf.txt" >
2006-10-30 21:25:02 +00:00
DOCS/tech/codecs.conf.txt</ulink> (tylko po angielsku - przyp. tłum.).
2004-12-25 22:54:56 +00:00
</para>
2004-04-18 20:29:59 +00:00
</sect2>
</sect1>
2006-12-19 11:07:32 +00:00
2006-07-12 14:06:43 +00:00
</chapter>